Konta zespołu „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie” przeznaczone są do ewidencji i rozliczania kosztów według poszczególnych rodzajów i odmian działalności.

W ramach tzw. zespołu 5 wyodrębnia się koszty:

działalności podstawowej, w tym:
1. koszty działalności podstawowej - produkcyjnej,
2. koszty działalności podstawowej — handlowej,
3. koszty wydziałowe,
4. koszty sprzedaży,
koszty działalności pomocniczej,
koszty zarządu.

Konta zespołu 5 zaleca się prowadzić wówczas, gdy:

charakter, wielkość działalności lub organizacja firmy wymagają ustalania kwoty i struktury kosztów poszczególnych typów działalności lub jej odmian,
dokonuje się kalkulacji kosztów produktów,
wykonuje się długotrwałe umowy dla więcej niż jednego odbiorcy.

Nie ujmuje się natomiast na kontach zespołu 5 następujących rodzajów kosztów:

wartości sprzedanych towarów i materiałów w cenach ich zakupu (nabycia);
kosztów finansowych;
pozostałych kosztów operacyjnych;
strat nadzwyczajnych;
kosztów realizacji, w tym niepodlegającego odliczeniu VAT naliczonego, obciążających bezpośrednio środki trwałe w budowie lub środki trwałe;
kosztów zakładowej działalności socjalnej oraz pokrywanych z pozostałych funduszów specjalnych.

Ewidencja i rozliczanie kosztów według rodzajów i równocześnie według funkcji polega na tym, że koszty proste działalności operacyjnej księguje się bieżąco, na podstawie dokumentów źródłowych na odpowiednich kontach zespołu 4 - według rodzajów i równolegle do ewidencji na kontach zespołu 4 grupuje się te koszty według funkcji - na właściwych kontach zespołu 5. Przeniesienie kosztów na stanowiska w zespole 5 może odbywać się bieżąco — równolegle do zapisów na kontach zespołu 4 lub po zakończeniu każdego miesiąca — na podstawie sporządzonego w tym celu arkusza rozliczeniowego kosztów. Koszty przenosi się w ciężar kont zespołu 5 za pomocą konta 49 „Rozliczenie kosztów".

Koszty przypadające na miesiąc bieżący wprowadza się na konta zespołu 5 równolegle do zapisów na kontach zespołu 4, natomiast koszty zakwalifikowane do rozliczenia w przyszłych okresach księguje się w ciężar konta 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” — w korespondencji z kontem 49 „Rozliczenie kosztów” i dopiero z tego konta przenosi się je — w części przypadającej na bieżący miesiąc — na odpowiednie stanowisko kosztów w zespole 5.

Ewidencja i rozliczanie kosztów tylko według funkcji polega na tym, że koszty w wielkościach wynikających z dowodów źródłowych księguje się bezpośrednio na odpowiednich kontach zespołu 5 (50, 52, 53, 55) - jeżeli dotyczą okresu sprawozdawczego. Natomiast koszty kwalifikujące się do rozliczenia w czasie, przypadające na przyszłe okresy, odnosi się w całości na konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów". Dopiero z tego konta zalicza się - w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy — w ciężar odpowiedniego konta zespołu 5.

W przypadku prowadzenia ewidencji i rozliczania kosztów tylko według funkcji - na kontach zespołu 5 — wskazane jest grupowanie kosztów prostych na tych kontach z podziałem na poszczególne ich rodzaje, w podobny sposób, jak to czyni się w jednostkach prowadzących ewidencję i rozliczanie kosztów tylko na kontach zespołu 4. Grupowania kosztów z podziałem na rodzaje dokonuje się w ramach kont zespołu 5 w jednakowym układzie do każdego konta syntetycznego prowadzonego w ramach zespołu 5.

Konto 50 „Koszty działalności podstawowej -produkcyjnej

W tej grupie ujmujemy te koszty, które są ponoszone w celu wytworzenia produktów i usług. W szczególności na koncie tym ujmuje się:

wyroby odzyskane z braków oraz koszty braków wewnętrznych nienaprawialnych ujawnionych w trakcie produkcji,

zużycie narzędzi specjalnych niezbędnych do wytworzenia określonych produktów,
usługi obce związane z wytworzeniem określonych produktów,
zużycie energii na cele technologiczne, w przypadku możliwości bezpośredniego jej przyporządkowania do wytwarzanych produktów,
wartość zużytych do wytworzenia wyrobów i usług materiałów bezpośrednich,
wynagrodzenia oraz świadczenia na rzecz pracowników bezpośrednio - produkcyjnych,
rozliczone koszty wydziałowe, działalności pomocniczej, koszty ogólnozakładowe, które mają bezpośredni związek z wytwarzanymi produktami,
koszt wytworzenia produkcji w toku i niezakończonych usług na koniec okresu.

W zależności od potrzeb można dodatkowo wyodrębnić:

koszty usług podstawowych,
koszty produkcji przemysłowej,
koszty produkcji budowlano-montażowej,
koszty produkcji rolnej,
koszty braków.

Ewidencje na tych kontach należy prowadzić w taki sposób, aby móc ustalić co najmniej:

koszty poszczególnych typów działalności podstawowej, z dalszym podziałem na koszty według miejsc powstawania kosztów,
strukturę kosztów działalności podstawowej — według pozycji kalkulacyjnych,
ustalenie rodzaju, ilości i wartości produkcji niezakończonej.

Zasady funkcjonowania konta

Po stronie Wn

Po stronie Ma

Ujmowane koszty na podstawie dokumentów źródłowych - jeśli funkcjonuje wyłącznie zespół 5, lub dokumentów rozliczeniowych — jeśli funkcjonuje zespół 4 i 5 i w przypadku rozliczania kosztów:

związanych z wytwarzaniem wyrobów gotowych dotyczących bieżącego okresu,
rozliczanych w czasie, w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy,
"działowych oraz kosztów świadczeń działalności pomocniczej, w części obciążającej koszty produkcji.

Zmniejszenie kosztów — zapisem czerwonym - jeśli przestrzegana jest zasada czystości obrotów

Przeniesienie kosztów na koniec okresu rozliczeniowego na konto „Rozliczenie kosztów produkcji” (jeśli jest stosowane lub bezpośrednio):

koszt wytworzenia wyrobów gotowych i półfabrykatów (objętych ewidencją magazynową, jak też nieobjętych tą ewidencją),
świadczenia wewnętrzne produkcji podstawowej na rzecz np. budowy środków trwałych.

Zmniejszenie kosztów, jeśli przestrzegana nie jest zasada czystości obrotów

Saldo Wn oznaczające stan produkcji niezakończonej lub usług w toku (jeżeli jednostki nie przenoszą tego salda na dzień bilansowy na konto zespołu 6).

Ewidencja szczegółowa do konta 50 powinna być prowadzona — w zależności od potrzeb i specyfiki jednostki — w sposób umożliwiający ustalenie co najmniej:

Typowe zapisy po stronie Wn konta 50

Lp.	Treść operacji	Ma
l.	Przeksięgowanie wartości produkcji i usług w toku na początek okresu	60
2.	Przeniesienie kosztów działalności podstawowej (bezpośrednich), jeżeli jednostka stosuje konta zespołu	49
3.	Przeniesienie kosztów działalności podstawowej (bezpośrednich), jeżeli jednostka stosuje tylko konta zespołu 5	konta zespołu 1, 2, 3 i 85
4.	Zarachowanie kosztów rozliczanych w czasie — w części przypadającej na bieżący miesiąc	64
5.	Zużycie do produkcji wyrobów, półproduktów wytworzonych we własnym zakresie	60
6.	Rozliczenie kosztów wydziałowych w części przypadającej na poszczególne rodzaje i odmiany działalności podstawowej	52
7.	Rozliczenie kosztów działalności pomocniczej w części przypadającej na poszczególne rodzaje i odmiany działalności podstawowej	53
8.	Rezerwy na koszty, które jeszcze nie stały się zobowiązaniem	64
9.	Nadwyżki ujawnione w stanie produkcji niezakończonej w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku z sków i strat:	24
	• dodatkowe zapisy (rozliczenie nadwyżki), jeżeli błąd powstał w ustalaniu rozmiarów produkcji (Wn konto 24, Ma konto 60 lub 70-1)
	• dodatkowe zapisy (rozliczenie nadwyżki), jeżeli błąd powstał w ustaleniu wielkości zużycia (Wn konto 24, Ma konto 50)
10.	Nadwyżki ujawnione w stanie produkcji niezakończonej w razie sporządzania porównawczego rachunku z sków i strat:	79-1
	• dodatkowe zapisy (rozliczenie nadwyżki), jeżeli błąd powstał w ustalaniu rozmiarów produkcji (Wn konto 24, Ma konto 79-0 oraz Wn konto 79-1, Ma konto 60 lub 70-1)
	• dodatkowe zapisy (rozliczenie nadwyżki), jeżeli błąd powstał w ustaleniu wielkości zużycia (Wn konto 24, Ma konto 79-0 oraz Wn konto 79-1, Ma konto 50)

Typowe zapisy po stronie Ma konta 50

Lp.	Treść operacji	Wn
1.	Przeksięgowanie kosztu wytworzenia produktów w jednostkach rozliczających koszty za pośrednictwem konta 58	58
2.	Przeksięgowanie kosztu wytworzenia produktów w jednostkach ewidencjonujących wyroby gotowe według kosztu wytworzenia (z pominięciem konta 58)	60
3.	Przeksięgowanie kosztu wytworzenia produktów w jednostkach stosujących metodę odpisywania w koszty produktów w momencie ich wytworzenia (określoną w art. 17 ust. 2 pkt 4 uor)	70-1
4.	Produkcja zaniechana w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat	76-1
5.	Produkcja zaniechana w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle: Wn konto 76-1, Ma konto 79-0	79-1
6.	Wartość zwrotów materiałów i odpadów użytkowych oraz zapis równoległy: Wn konto 31, Ma konto 40	49
7.	Wydanie wyrobów gotowych bezpośrednio z produkcji na potrzeby własne w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat:
	• do własnych punktów sprzedaży	33
	• na rzecz budowy lub ulepszenia środków trwałych	08
	• jako środki trwałe	01
8.	Wydanie wyrobów gotowych bezpośrednio z produkcji na potrzeby własne w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle:	79-1
	• do własnych punktów sprzedaży: Wn konto 33, Ma konto 79-0
	• na rzecz budowy lub ulepszenia środków trwałych: Wn konto 08, Ma konto 79-0
	• jako środki trwałe: Wn konto 01, Ma konto 79-0
9.	Ujawnione niedobory produkcji niezakończonej w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat:	24
	• niedobory niezawinione, np. wynikłe z błędów lub ewidencji: Wn konto 50, Ma konto 24
	• przekraczające dopuszczalne normy: Wn konto 76-1, Ma konto 24
	• niedobory zawinione: Wn konto 23, Ma konto 24
10.	Ujawnione niedobory produkcji niezakończonej w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle: Wn konto 24 lub 76-1, Ma konto 79-0	79-1
11.	Niedobory niezawinione, np. wynikłe z błędów lub ewidencji: Wn konto 50, Ma konto 79-1 oraz Wn konto 79-0, Ma konto 24
12.	Niedobory przekraczające dopuszczalne normy: Wn konto 76-1, Ma konto 24
13.	Niedobory zawinione: Wn konto 23, Ma konto 24
14.	Wydanie wyrobów gotowych bezpośrednio z produkcji oraz wartość usług wykonanych na potrzeby reprezentacji i reklamy	55
15.	Usługi przekazane nieodpłatnie w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat	76-1
16.	Usługi przekazane nieodpłatnie w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle: Wn konto 76-1, Ma konto 79-0	76-1
17,	Usługi wykonane na potrzeby osobiste pracowników w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat	23-4
18.	Usługi wykonane na potrzeby osobiste pracowników w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle: Wn konto 23-4, Ma konto 79-0	79-1
19.	Usługi wykonane na rzecz środków trwałych w budowie w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat	8
20,	Usługi wykonane na rzecz środków trwałych w budowie w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle: Wn konto 08, Ma konto 79-0	79-1
21,	Usługi wykonane na rzecz usuwania skutków zdarzeń losowych w razie sporządzania kalkulacyjnego rachunku zysków i strat	77-1 lub 24
22.	Usługi wykonane na rzecz usuwania skutków zdarzeń losowych w razie sporządzania porównawczego rachunku zysków i strat oraz równolegle: Wn konto 77-1 lub 24, Ma konto 79-0	79-14
23,	Zarachowanie kosztów niezakończonych usług, w tym budowlanych, objętych długotrwałymi umowami, których stopień zaawansowania oraz przewidywane całkowite koszty wykonania usługi za cały okres realizacji można wiarygodnie ustalić na dzień bilansowy, rzeczywiście poniesionych w okresie sprawozdawczym, pokrytych przez zamawiającego, jeżeli stopień zaawansowania usługi ustala się drogą pomiaru wykonanej usługi	58
24.	Zarachowanie kosztów niezakończonych usług, w tym budowlanych, objętych długotrwałymi umowami, których stopień zaawansowania oraz przewidywane całkowite koszty wykonania usługi za cały okres realizacji można wiarygodnie ustalić na dzień bilansowy, rzeczywiście poniesionych w okresie sprawozdawczym, pokrytych przez zamawiającego, jeżeli stopień zaawansowania usługi mierzy się drogą porównania kosztów rzeczywistych z preliminarzem - kosztów umowy	70-1
25.	Zarachowanie kosztów niezakończonych usług, w tym budowlanych, objętych długotrwałymi umowami, których stopień zaawansowania oraz przewidywane całkowite koszty wykonania usługi za cały okres realizacji można wiarygodnie ustalić na dzień bilansowy — koszty robót pozaumownych i różne straty	70-1
26.	Koszty wytworzenia niezakończonych usług (w tym budowlanych objętych długoterminowymi umowami — po odliczeniu kosztu wytworzenia, zarachowanego w ubiegłych okresach), gdy nie można wiarygodnie ustalić stopnia ich zaawansowania i/lub przewidywanych całkowitych kosztów wykonania usługi objętej umową	70-1

Testuj Portal Biur Rachunkowych i magazyn Biuro Rachunkowe w praktyce przez 14 dni bezpłatnie.

To kompleksowy serwis ekspercki przeznaczony specjalnie dla właścicieli biur rachunkowych, który oferuje:

Portal Biur Rachunkowych – aktualności, zmiany, komentarze (w podziale na 12 zagadnień tematycznych), porady
Magazyn papierowy i elektroniczny
Indywidualne konsultacje z ekspertami
Osobistego Opiekuna
Codzienne newslettery
Materiały „na życzenie”
E-booki, zestawienia, narzędzia

Oferta specjalna »

Logowanie:

Autor: Katarzyna Trzpioła

Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu, adiunkt na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, praktyk, wieloletni szkoleniowiec i dydaktyk, autorka wielu publikacji z zakresu rachunkowości finansowej podatkowej, MSSF i rachunkowości zarządczej. Współpracuje z następującymi redakcjami: Portal FK, Rachunkowości i Podatki dla praktyków, Nowe Standardy Sprawozdawczości.

Wyszukaj na stronie:

Ogólna charakterystyka kont zespołu 5

Autor: Katarzyna Trzpioła

Konto 50 „Koszty działalności podstawowej -produkcyjnej

Testuj Portal Biur Rachunkowych i magazyn Biuro Rachunkowe w praktyce przez 14 dni bezpłatnie.

To kompleksowy serwis ekspercki przeznaczony specjalnie dla właścicieli biur rachunkowych, który oferuje:

Logowanie:

Autor: Katarzyna Trzpioła

Słowa kluczowe:

Podobne artykuły

Ogólna charakterystyka kont zespołu 4

Ogólna charakterystyka kont zespołu 7

Ogólna charakterystyka kont zespołu 1

Zobacz również

Konta zespołu 5. Przykłady księgowań

Ogólna charakterystyka kont zespołu 6

Testuj BEZPŁATNIE Portal Biur Rachunkowych przez 48 godzin

Zapisz się teraz i przetestuj!

Aktualny numer Pokaż listę wydań »

Nr 93 sierpień 2024 r.

Skorzystaj z porad ekspertów

Porad udzielają najlepsi experci

Konferencje

Opinie czytelników

Dzięki za fiszki z angielskim. Uwielbiam się z nich uczyć :-) Ewa

Informacje

Partnerzy

Kontakt

Teraz możesz korzystać bez limitu z porad ekspertów

Ogólna charakterystyka kont zespołu 5

Autor: Katarzyna Trzpioła

Konto 50 „Koszty działalności podstawowej -produkcyjnej

Testuj Portal Biur Rachunkowych i magazyn Biuro Rachunkowe w praktyce przez 14 dni bezpłatnie.

To kompleksowy serwis ekspercki przeznaczony specjalnie dla właścicieli biur rachunkowych, który oferuje:

Logowanie:

Autor: Katarzyna Trzpioła

Słowa kluczowe:

Podobne artykuły

Ogólna charakterystyka kont zespołu 4

Ogólna charakterystyka kont zespołu 7

Ogólna charakterystyka kont zespołu 1

Zobacz również

Konta zespołu 5. Przykłady księgowań

Ogólna charakterystyka kont zespołu 6

Testuj BEZPŁATNIE Portal Biur Rachunkowych przez 48 godzin

Zapisz się teraz i przetestuj!

Aktualny numer Pokaż listę wydań »

Nr 93 sierpień 2024 r.

Skorzystaj z porad ekspertów

Porad udzielają najlepsi experci

Odbierz e-book w prezencie

Konferencje

Opinie czytelników

Dzięki za fiszki z angielskim. Uwielbiam się z nich uczyć :-) Ewa

Informacje

Partnerzy

Kontakt

Teraz możesz korzystać bez limitu z porad ekspertów