Przedsiębiorcy zawiązali konsorcjum i na realizację wspólnego projektu pozyskali dofinansowanie z funduszy unijnych. Bezpłatnie przekazując efekty swojej pracy partnerom w konsorcjum oraz szkołom, byli przekonani, że ich działalność nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT. Fiskus stwierdził, że są w błędzie, bo skoro otrzymują dotację, to otrzymują wynagrodzenie. Jednak po ich stronie stanął NSA. Zgodnie z jego orzecznictwem, przy ustalaniu przedmiotu opodatkowania świadczeń o złożonym charakterze, należy mieć wzgląd na jego podstawowy cel, a nie wyodrębniać służące realizacji celu poszczególne czynności.

Choć sprawa wydaje się oczywista, dopiero NSA musiał rozstrzygać spór między organami podatkowymi a przedsiębiorcą, który wynajmując innym firmom lokale w swoim biurowcu, celem ich dostosowania do potrzeb najemców nabywał usługi budowlane i odliczał VAT. Fiskus oczywiście zakwestionował odliczenie.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że polskie przepisy, które po wszczęciu przez organy podatkowe kontroli podatkowej nie zezwalają podatnikowi działającemu w dobrej wierze na korektę faktur z nienależnie wykazanym VAT, mimo że odbiorca tych faktur miałby prawo do zwrotu tego podatku, gdyby transakcje wykazane na tych fakturach zostały należycie rozliczone, są sprzeczne z unijną dyrektywą VAT. Naruszają bowiem zasady proporcjonalności i neutralności podatku od towarów i usług.

Fiskus stwierdził, że przedsiębiorca wystawiał puste faktury, jak również, że w sposób nieuprawniony odliczył VAT z faktur zakupowych, bo w toku kontroli nie okazał dokumentacji potwierdzającej te zakupy. Uznał, że przedsiębiorca jest oszustem podatkowym m.in. w oparciu o ustalenie, że kontrahent, na rzecz którego zakwestionowane faktury wystawił, przyporządkował je w swoich rozliczeniach w sposób nieprecyzyjny i chaotyczny. Sąd dwukrotnie nakazał organowi sprecyzować, czym ta nieprecyzyjność i chaotyczność się objawiały, ale tego już organ wyjaśnić nie potrafił.

W praktyce biznesowej nierzadko zdarza się, że przedsiębiorcy wypłacają różnego rodzaju bonusy swoim kontrahentom z tytułu zrealizowanej sprzedaży. Korekta ceny w związku z udzieleniem rabatu powinna być dokonywana w formie faktury korygującej. W takim przypadku okres ujęcia faktur jest wskazany bezpośrednio w ustawie. Ten sposób korygowania sprzedaży dotyczy bezpośredniej relacji pomiędzy kontrahentami oraz stosunkowo małej liczby wystawianych faktur korygujących. Często jednak zdarza się, że relacje pomiędzy podatnikiem a kontrahentem, któremu podatnik chce wypłacić bonus, nie są bezpośrednie, tylko pośrednie. Ujęcie takiej transakcji w deklaracji VAT nie zostało bezpośrednio opisane w przepisach ustawy, co rodzi zrozumiałe wątpliwości podatników.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wydanym 18 marca 2021 r. wyroku stwierdził kolejną sprzeczność polskich przepisów z unijną dyrektywą VAT. Chodzi o niekorzystne dla przedsiębiorców regulacje ws. odliczenia VAT przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towaru.

Stosując wobec podatnika dodatkową sankcję finansową przewidzianą w art. 112b ustawy o VAT, fiskus nie może tego robić z automatu, a na podstawie stwierdzenia wystąpienia wskazanych w tym przepisie nieprawidłowości. Musi uwzględnić charakter i wagę uchybień oraz stopień zawinienia przedsiębiorcy. To wnioski z wyroku WSA w Gliwicach z 27 lipca 2022 r. o sygn. akt I SA/Gl 234/22.

Czy po skorygowaniu stawki VAT dla konsumenta przedsiębiorca może ubiegać się o zwrot nadpłaconego należnego VAT? Ten problem ma zostać rozstrzygnięty przez TSUE na skutek pytania prejudycjalnego skierowanego przez NSA (sprawa o sygn. akt I FSK 1225/18). Temat jest szczególnie interesujący w kontekście podmiotów handlowych zajmujących się branżą retail.

Po przeprowadzonej kontroli skarbowej spółka zgodnie z zaleceniami i w odpowiedzi na stwierdzone nieprawidłowości dokonała korekty deklaracji wraz z wpłatą ustalonych na podstawie kontroli zobowiązań. Fiskus mimo to obarczył firmę dodatkowym 20-procentowym zobowiązaniem karnym. Sprawa trafiła do sądu, który stanął po stronie podatnika.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy dokonują różnego rodzaju płatności związanych z zawieranymi umowami. Część przedsiębiorców nie zdaje sobie jednak sprawy z możliwych konsekwencji w zakresie wyboru sposobu płatności – w tym konsekwencji podatkowych. W tym zakresie zalecana jest szczegółowa analiza, a nawet wprowadzenie procedury, zwłaszcza w przypadku dokonywania płatności powyżej 15.000 zł.