Wykazanie istotnego wzrostu obciążeń funduszu wynagrodzeń jako warunek skorzystania z przywilejów wprowadzonych dla firm dotkniętych skutkami epidemii

Na podstawie art. 15g ustawy antykryzysowej pracodawcy, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 i którzy wprowadzili w swojej firmie przestój ekonomicznym lub zmniejszyli zatrudnionym wymiar czasu pracy mogli się ubiegać o przyznanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wsparcia na rzecz ochrony miejsc pracy w postaci dofinansowania do wynagrodzeń oraz środków na opłacenie składek ZUS należnych od pracodawcy od kwoty przyznanego dofinansowania. Z tej formy pomocy przedsiębiorcy mogli skorzystać za miesiące od marca do czerwca 2020 r.

Jednak z uwagi na przedłużający się stan epidemii, na podstawie tzw. Tarczy 4 dodany został do ustawy antykryzysowej art. 15gb. W rezultacie, rozszerzono na dalszy okres możliwość wprowadzenia przestoju ekonomicznego oraz obniżenia wymiaru czasu pracy, jednak bez prawa do dofinansowania. Nowe rozwiązanie mogą – po spełnieniu odpowiednich warunków – wdrożyć w firmie również ci pracodawcy, który korzystali uprzednio z dofinansowania, o ile wykażą istotny wzrost obciążeń funduszu wynagrodzeń.

W praktyce oznacza to, że pracodawca, który odnotował spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie wystąpienia COVID-19 i w związku z tym wystąpił u niego istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, może:

1. obniżyć wymiar czasu pracy pracownika maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika przed jego obniżeniem,

2. objąć pracownika przestojem ekonomicznym, z zastrzeżeniem, że pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Podstawowym warunkiem, od którego zależy uprawnienie do objęcia pracowników obniżonym wymiarem czasu pracy lub przestojem ekonomicznym jest wykazanie przez przedsiębiorcę istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń. Oznacza to zwiększenie o nie mniej niż 5% ilorazu dwóch wartości:

• kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę oraz,

• przychodów ze sprzedaży towarów lub usług

– z tego samego miesiąca kalendarzowego dowolnie wskazanego przez przedsiębiorcę i przypadającego od dnia 1 marca 2020 r. do dnia poprzedzającego skorzystanie przez pracodawcę z uprawnienia, w porównaniu do takiego ilorazu z miesiąca poprzedzającego (miesiąc bazowy). Za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Do kosztu wynagrodzeń pracowników nie zalicza się:

1. kosztów wynagrodzeń pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę,

2. kosztów wynagrodzeń pracowników, którym obniżono wynagrodzenie w trybie art. 15g ust. 8, w wysokości odpowiadającej kwocie tego obniżenia, co oznacza, że pracodawca, który wcześniej skorzystał z dofinansowania z racji obniżenia o nie więcej niż 20% wymiaru etatu, nie może do kosztów wynagrodzeń zaliczyć kwoty tego obniżenia.

Pracodawca, który po przeprowadzeniu właściwej kalkulacji stwierdzi wystąpienie w swoim przedsiębiorstwie istotnego wzrostu obciążeń funduszu wynagrodzeń, a tym samym wykaże zwiększenie o nie mniej niż 5% ilorazu dwóch wartości z przyjętych miesięcy porównawczych musi pamiętać o jeszcze jednym dodatkowym warunku. Otóż, zgodnie z ustawą antykryzysową, wyżej wskazanych regulacji nie stosuje się jeżeli iloraz kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w miesiącu, w którym wystąpił istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń wynosi mniej niż 0,3. W uproszczeniu, udział kosztów w przychodach musi w miesiącu „spadkowym” być większy niż 30%.

O ile wszystkie wymogi zostaną spełnione, szczególne rozwiązania polegające na obniżeniu etatu lub wprowadzeniu przestoju ekonomicznego mogą być stosowane w okresie:

• do 6 miesięcy od miesiąca, w którym ustalony iloraz zwiększenia funduszu wynagrodzeń uległ zmniejszeniu do poziomu mniejszego niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego ale,

• nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii,

– chyba że pracodawca wcześniej przywróci czas pracy obowiązujący przed jego obniżeniem lub zakończy przestój ekonomiczny pracownika, który był nim objęty.

Przykład

Z powodu istotnego wzrostu obciążeń funduszu wynagrodzeń w następstwie COVID 19 przedsiębiorca planuje zmniejszyć zatrudnionym w firmie wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 1/2 etatu, dokonując jednocześnie proporcjonalnego obniżenia wynagrodzenia. Zmiany planuje wprowadzić na okres 6 miesięcy, począwszy od 1 sierpnia 2020 r. Musi zatem wykazać odpowiedni współczynnik wzrostu kosztów wynagrodzeń w stosunku do przychodów. Znaczący wzrost tych kosztów odnotowano w czerwcu 2020 r., a tym samym jako miesiąc bazowy przyjęto poprzedzający do maj 2020 r. W celu zweryfikowania, czy możliwa jest realizacja przyjętych zamierzeń, dokonano następujących wyliczeń:

Iloraz kosztów wynagrodzeń i przychodów z maja 2020 r.

305.251,47 zł (koszt wynagrodzeń wypłaconych w maju 2020 r., wraz ze składkami ZUS finansowanymi przez pracodawcę, nie uwzględniając wynagrodzeń wypłaconych i składek odprowadzonych już po rozwiązaniu stosunku pracy) : 780.972,90 zł (przychody ze sprzedaży towarów/usług w maju 2020 r.) = 0,3909

Iloraz kosztów wynagrodzeń i przychodów z czerwca 2020 r.

260.574,17 zł (koszt wynagrodzeń wypłaconych w czerwcu 2020 r., wraz ze składkami ZUS finansowanymi przez pracodawcę, nie uwzględniając wynagrodzeń wypłaconych i składek odprowadzonych już po rozwiązaniu stosunku pracy) : 625.544,50 zł (przychody ze sprzedaży towarów/usług w czerwcu 2020 r.) = 0,4166

Kwota zwiększenia kosztów w stosunku do przychodów:

[(0,4166 – 0,3909) : 0,3909] x 100 = 6,57%

Jak wynika z przedstawionych wyliczeń, przedsiębiorca może dokonać czasowego pomniejszenia wymiaru czasu pracy i wynagrodzeń, ponieważ:

• wzrost ilorazów kosztów nad przychodami wyniósł 6,57%, czyli osiągnął poziom co najmniej 5%,

• udział kosztów w przychodach w miesiącu „spadkowym” (tu: czerwiec 2020 r.) wyniósł 0,4166, a tym samym spełniony został warunek, aby był on nie mniejszy niż 0,3.