Zakładanie działalności gospodarczej. Jaką formę opodatkowania wybrać

Przedsiębiorcy, którzy chcą założyć działalność gospodarczą często stoją przed wyborem jaka forma opodatkowania podatkiem dochodowym jest dla nich najlepsza. W tym miejscu jednak trzeba podkreślić, iż podatek dochodowy to jeden z wielu podatków w Polsce, zatem w zależności od rodzaju prowadzonej działalności oraz jej skali przedsiębiorca płaci także inne podatki, w szczególności podatek VAT, ale i akcyzowy, od gier czy od kopalin etc.

Jednak tu skupimy się na podatku dochodowym, i tym na podstawie jakich danych wybrać podatek dochodowy dla prowadzonej działalności gospodarczej.

W Polsce jednoosobowe działalności gospodarcze mają możliwość wybrania jednej z trzech form opodatkowania:

1. Skala podatkowa

2. Podatek liniowy

3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Działalności gospodarcze zakładane przed 1 stycznia 2022 roku po spełnieniu określonych warunków miały możliwość wybrania także karty podatkowej, ale opcja ta została nowym przedsiębiorcom odebrana wraz z Polskim ładem, przez co nie mogą oni tej formy opodatkowania wybrać po 1 stycznia 2022 roku.

Przedsiębiorca może wybrać formę opodatkowania już podczas zakładania działalności gospodarczej, jeśli jednak tego nie zrobi, wtedy ma czas na wybór do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód.

Zdarzyć się też może, że przedsiębiorca wybierze pewną formę opodatkowania, ale zmieni zdanie co do tego jaki podatek chce płacić. Przedsiębiorca, który już wybrał opodatkowanie daną formą, i osiągnął także pierwszy przychód, może wybrać inną formę, ale jedynie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód. Po tym terminie w danym roku podatkowym nie ma już możliwości dokonywania zmian. Trzeba czekać do kolejnego roku podatkowego. Przedsiębiorca może zmieniać formę opodatkowania co roku do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód.

Jeśli jednak nie wybierze sam żadnej formy opodatkowania, automatyczną formą opodatkowania jest skala podatkowa.

Na czym polega skala podatkowa?

Przedsiębiorca, który stosuje skalę podatkową rozpoznaje przychody podatkowe oraz koszty uzyskania przychodu. Na ich podstawie określa dochód z działalności gospodarczej ( w sytuacji, gdy pojawia się nadwyżka przychodów nad kosztami) lub stratę podatkową ( w sytuacji, gdy pojawia się nadwyżka kosztów nad przychodami). W dalszej kolejności podatnik ma możliwość dokonywania odliczeń od dochodu m.in.:

1. Składek na ubezpieczenia społeczne;

2. Wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego;

3. Składek członkowskim zapłaconych na rzecz związków zawodowych;

4. Wydatków na cele rehabilitacyjne;

5. Wydatków ponoszonych przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet;

6. Darowizn na cele kultu religijnego, na organizacje pożytku publicznego, krwiodawstwa, kształcenia zawodowego;

7. Ulg na robotyzację, na prototyp i inne.

W zakresie odliczeń podatnik musi dokładnie zweryfikować warunki możliwości dokonania danego odliczenia oraz limit dokonywanych odliczeń. Po dokonaniu odliczeń od dochodu, podatnik ustala podstawę opodatkowania i ustala dla niej podatek według tabeli dla skali podatkowej.

Tabela 1. Ustalanie wysokości podatku na skali podatkowej

Przykład wyliczenia podatku

Podstawa opodatkowania: 100 000.00 zł

Podatek do zapłaty: 8 400,00 zł ( 100 000,00 *12%-3600 zł)

Efektywne opodatkowania: 8,4%

Przykład wyliczenia podatku

Podstawa opodatkowania: 150 000.00 zł

Podatek do zapłaty: 68 400,00 zł ( 10 800+ (300 000-100 000)*32%)

Efektywne opodatkowania: 13,6%

Przykład wyliczenia podatku

Podstawa opodatkowania: 300 000.00 zł

Podatek do zapłaty: 20 400,00 zł ( 10 800+ (150 000-100 000)*32%)

Efektywne opodatkowania: 22,8%

W przypadku skali podatkowej istnieje możliwość rozliczania się łącznie z małżonkiem lub jako samotny rodzic, co dodatkowo może stanowić pozytywną zachętę dla przedsiębiorców, aby ją stosować.