Polski Ład 2.0. Przyszedł czas na CIT

Planowane zmiany w CIT w ramach Polski Ład 2.0

Minimalny podatek dochodowy

Jednym z nowych rozwiązań Polskiego Ładu, który wszedł w życie 1 stycznia 2022 r., jest tzw. minimalny podatek dochodowy. Ma on obciążać (z pewnymi wyjątkami) spółki, podatkowe grupy kapitałowe oraz zakłady zagranicznych przedsiębiorców, które w rozliczeniu rocznym wykażą straty lub ich dochody będą niższe niż 1% przychodów. Takie podmioty będą musiały zapłacić 10% podatku obliczonego od podstawy opodatkowania. Stosowne zapisy w tym zakresie zostały zawarte w art. 24ca ustawy o CIT.

Projektowane przepisy zakładają jednak modyfikację regulacji odnoszących się do tzw. minimalnego podatku dochodowego, w tym także przesunięcie w czasie realizacji związanych z tą daniną obowiązków.

Przede wszystkim Ministerstwo Finansów zamierza zawiesić stosowanie art. 24ca ustawy CIT w okresie 1 roku, tj. od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.

Jak wskazują projektodawcy, ma to chronić polskie firmy przed negatywnymi konsekwencjami wejścia w życie tego podatku w sytuacji gdy zawirowania polityczno-gospodarcze mają wpływ na globalną gospodarkę i tym samym na funkcjonujące w jej przestrzeni podmioty.

Zmieniona ma zostać również konstrukcja podatku, o którym mowa. W szczególności dojdzie do podwyższenia do 2% wskaźnika rentowności, przy jednoczesnej zmianie metodologii jego wyliczania (m.in. wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu środków trwałych, wyłączenie z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej, wyłączenie wartości podatku akcyzowego).

Ponadto ma zostać wprowadzona alternatywna metoda ustalania podstawy opodatkowania – według wyboru podatnika. Podstawa opodatkowania ma wynosić:

4% przychodów (stawka podatku 10%) albo

2% przychodów + koszty pasywne, tj. finansowanie dłużne i usługi niematerialne + ujawnienie WNIP (stawka podatku 10%).

W ramach zaproponowanych zmian przewidziano także rozszerzenie katalogu wyłączeń z minimalnego podatku dochodowego (o spółki komunalne, małych podatników, podatników, w przypadku których większość przychodów zostało osiągniętych w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia, podatników, których rentowność w jednym z 3 ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%, a także podatników postawionych w stan upadłości lub likwidacji).

Regulacje dotyczące przerzucania dochodów

W projektowanych przepisach przewidziano także zmianę regulacji dotyczących opodatkowania tzw. przerzuconych dochodów. Zasadnicza modyfikacja w tym zakresie ma polegać na tym, że podatek z tego tytułu będzie obejmował jedynie koszty zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów.

Nowelizacja przewiduje także odpowiednie stosowanie przepisów o podatku od przerzuconych dochodów do określonych schematów z udziałem spółek transparentnych podatkowo bądź z podmiotami zagranicznymi przenoszącymi przychody do innych podmiotów zagranicznych korzystających z niskiego opodatkowania.

Oprócz tego dotyczące omawianego zagadnienia regulacje mają zostać doprecyzowane, tak aby nie budziły wątpliwości interpretacyjnych. Chodzi m.in. o uszczegółowienie, że podmiot powiązany, na rzecz którego ponoszone są koszty, nie ma siedziby lub zarządu na terytorium Polski.

Zagraniczne jednostki kontrolowane (CFC)

Według zamierzeń resortu finansów, zmienią się również przepisy dotyczące zagranicznych jednostek kontrolowanych (ang. Controlled Foreign Company – CFC). Zmiany w omawianym zakresie mają polegać m.in. na:

wprowadzeniu zapisów eliminujących podwójne lub wielokrotne opodatkowania CFC w przypadku kaskadowej wypłaty dywidendy w strukturach holdingowych (art. 24a ust. 2 pkt 4, 12a i 12b ustawy CIT),

doprecyzowaniu przesłanki określonej w art. 24a ust. 3 pkt 5 ustawy o CIT (dotyczącej wysokiej rentowności zagranicznej jednostki w stosunku do posiadanych aktywów) w przypadku potencjalnego zbycia aktywów w trakcie roku (art. 24a ust. 3f ww. ustawy).

Estoński CIT

Kolejnym zagadnieniem, które ma zostać uregulowane na nieco zmienionych zasadach w stosunku do wcześniej obowiązujących przepisów – jest ryczałt od dochodów spółek (określany potocznie mianem „estońskiego CIT”).

W tym zakresie ma nastąpić m.in. zmiana sposobu określania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w przypadku wykorzystywania składników majątku (np. samochodów osobowych) na cele działalności gospodarczej oraz inne cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Zmodyfikowany zostanie również termin na złożenie przez podatnika zawiadomienia o wyborze estońskiego CIT (ZAW-RD), przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego. Zawiadomienie to wolno będzie skutecznie złożyć do końca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik ma być opodatkowany wspomnianym ryczałtem. Obecnie składa się je do końca pierwszego miesiąca takiego roku (zgodnie z art. 28j ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT).

Zmienić mają się również m.in. terminy zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku na pokrycie strat, a także od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto.

Zmiany w zakresie podatku u źródła (WHT)

Nowelizacji mają zostać również poddane niektóre przepisy dotyczące poboru tzw. podatku u źródła (ang. WHT – Withholding Tax). Chodzi głównie o złagodzenie obowiązków w tym zakresie ciążących na podmiotach z tytułu opodatkowania u źródła odsetek i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych (tj. bonów i obligacji skarbowych).

W tym celu m.in. ma zostać rozszerzony zakres zwolnienia od podatku podatników będących nierezydentami na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 50 ustawy CIT. Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym przepis ten zwalnia od CIT odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez skarb państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez zagranicznych podatników, o których mowa. Po zmianach zwolnienie to ma również dotyczyć obligacji skarbowych oferowanych na rynku krajowym, a także bonów skarbowych.

Rozliczanie kosztów finansowania dłużnego

Na nowych zasadach ma się również odbywać rozliczanie kosztów tzw. finansowania dłużnego, o których mowa w art. 15c ust. 1 ustawy o CIT. Przepis ten przewiduje limit takich kosztów finansowania dłużnego, które mogą być przez podatnika zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym w jego brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przewyższa:

kwotę 3.000.000 zł albo

kwotę obliczoną według następującego wzoru: [(P – Po) – (K – Am – Kfd)] x 30%

– gdzie poszczególne symbole oznaczają:

P – zsumowaną wartość przychodów ze wszystkich źródeł przychodów, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym,

Po – przychody o charakterze odsetkowym,

K – sumę kosztów uzyskania przychodów bez pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu,

Am – odpisy amortyzacyjne, o których mowa w art. 16a–16m, zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów,

Kfd – zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego nieuwzględnione w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przed dokonaniem pomniejszeń wynikających z niniejszego ustępu.

W praktyce stosowanie tego przepisu po nowelizacji nadal budzi liczne wątpliwości interpretacyjne. W szczególności nie wynika z niego jednoznacznie, czy podatnik musi wyłączyć ww. nadwyżkę z kosztów uzyskania przychodów w przypadku przekroczenia którejkolwiek z wartości wskazanych w art. 15c ustawy o CIT, czy też jedynie wyższej z nich (w zależności od tego, czy limit okaże się wyższy w przypadku 3.000.000 zł, czy też alternatywnego wariantu w postaci 30% EBITDA).

Aby rozwiać te wątpliwości, resort finansów postanowił zmienić treść powołanej regulacji, poprzez doprecyzowanie kwoty podlegającej wyłączeniu z kosztów podatkowych. Ma z niej jednoznacznie wynikać, że wyłączeniu będzie podlegać wyższa kwota (tj. kwota 3.000.000 zł; 30% EBITDA).

Rozwiązanie to jest zbieżne z wyjaśnieniami fiskusa udzielanymi w tym zakresie (zob. np. interpretację indywidualną dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 czerwca 2022 r., nr 0111-KDIB1–3.4010.152.2022.1.AN).

Z kolei zmiana zaproponowana w art. 16 ust. 7i i 7j ustawy CIT – dotycząca przepisów o kosztach finansowania dłużnego przeznaczonego na transakcje kapitałowe – ma na celu wyłączenie stosowania tych przepisów w sytuacjach, kiedy finansującym jest bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa mające siedzibę w państwie członkowskim UE lub w państwie należącym do EOG. Ponadto nie byłyby objęte tymi przepisami przypadki finansowania dłużnego udzielonego na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach z podatnikiem niepowiązanych.

Zmiana terminu aktualizacji indywidualnych danych podatnika

Jednym z zadań ministra finansów nałożonych przez ustawę o CIT jest publikowanie danych dotyczących największych podatników (w tym podatkowych grup kapitałowych, firm o przychodach powyżej 50.000.000 euro i spółek nieruchomościowych) w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) resortu finansów. Obowiązki MF w tym zakresie wynikają z art. 27b powołanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem minister właściwy do spraw finansów publicznych podaje do publicznej wiadomości corocznie – w terminie do 30 września – indywidualne dane takich podatników zawarte w rocznym zeznaniu podatkowym złożonym za rok podatkowy, który zakończył się w roku kalendarzowym poprzedzającym rok podania indywidualnych danych podatników do publicznej wiadomości, według stanu na pierwszy dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym indywidualne dane podatników mają zostać podane do publicznej wiadomości.

Przy czym na podstawie art. 27b ust. 8 ustawy o CIT, indywidualne dane podatnika podane do publicznej wiadomości podlegają kwartalnej aktualizacji według stanu na pierwszy dzień miesiąca, w którym kończy się dany kwartał roku kalendarzowego.

Resort finansów chce jednak zmienić częstotliwość dokonywania tej aktualizacji, z kwartalnej na dokonywaną raz w roku. Po zmianie aktualizacja następować będzie w terminie do 30 września, według stanu na pierwszy dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym indywidualne dane podatników mają zostać podane do publicznej wiadomości (tj. według stanu na 1 sierpnia). Ma to usprawnić proces aktualizacji przedmiotowych danych.