Polski Ład 2.0. Od lipca kolejne zmiany w składkach zdrowotnych

Do 2022 r. składa zdrowotna w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą była wartością stałą. Składka zdrowotna była niepodzielna i równa dla każdego przedsiębiorcy, niezależnie od osiąganych dochodów.

Podatnicy mieli ponadto obowiązek wpłacać składkę zdrowotną zasadniczo do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego ona dotyczyła. Dłuższy termin, bowiem do 15. dnia miesiąca następującego, mieli ci przedsiębiorcy, którzy zatrudniają pracowników lub zleceniobiorców. Wtedy termin jest wydłużony o 5 dni.

Obecnie składka zdrowotna ustalana jest w odmienny sposób. Podatnicy przede wszystkim nie mają możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej od podatku. Nie mogą również zaliczyć jej w koszty uzyskania przychodu. Termin wpłaty składki również się zmienił.

Od stycznia 2022 r. obowiązują nowe terminy do przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek za poprzedni miesiąc:

- do 5. dnia każdego miesiąca – dla jednostek i zakładów budżetowych, m.in. urzędów gminy, miasta;

- do 15. dnia każdego miesiąca – dla płatników posiadających osobowość prawną, m.in.: spółek kapitałowych (spółek akcyjnych i spółek z o.o.);

- do 20. dnia każdego miesiąca – dla pozostałych płatników składek, a więc płatników opłacających wyłącznie składki na własne ubezpieczenia, przedsiębiorców i innych podmiotów nieposiadających osobowości prawnej, które zatrudniają innych ubezpieczonych, w tym spółek osobowych (spółki: jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej).

Dochód jest podstawą wymiaru składki dla osób opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych według skali podatkowej (art. 27 ustawy o PIT), według podatku liniowego, czyli 19% stawki podatku (art. 30c ustawy o PIT) i opłacających podatek dochodowy z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca ustawy o PIT).

Dochód ten, za rok kalendarzowy, jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy PIT, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu tej ustawy, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Podatnicy mogą uwzględnić przy obliczaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne remanenty. Różnica remanentowa wpływa zatem na dochód brany pod uwagę przy ustalaniu podstawy do obliczenia składki zdrowotnej.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30c ustawy o PIT, czyli na liniówce, wynosi 4,9% podstawy wymiaru składki, jednak nie mniej niż kwota odpowiadająca 9%:

1) minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu pierwszego stycznia tego roku, w przypadku składki obliczanej od miesięcznej podstawy jej wymiaru;

2) iloczynu liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia tego roku, w przypadku składki obliczanej od rocznej podstawy jej wymiaru.

Mniej korzystne ustalenia składki zdrowotnej dotyczą podatników rozliczających się na zasadach ogólnych. W ich przypadku składka wynosi 9% dochodu.

Zupełnie odmiennie jest ustalana składka zdrowotna w przypadku ryczałtowców.

Dla firm o rocznych przychodach do:

- 60 tys. zł miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia,

- 300 tys. zł 1 – 00% przeciętnego wynagrodzenia,

- a dla wyższych 180% przeciętnego wynagrodzenia.

Ryczałtowiec ma obowiązek wpłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, którą stanowi:

1) kwota odpowiadająca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczyły kwoty 60.000 zł;

2) kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczyły kwotę 60.000 zł i nie przekroczyły kwoty 300.000 zł;

3) kwota odpowiadająca 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczyły kwotę 300.000 zł.

Od 1 lipca 2022 r. przepisy dotyczące składki zdrowotnej zostaną znowelizowane. Zmiany będą obejmować podatników na podatku liniowym, ryczałcie oraz karcie podatkowej. Z nowelizacji nie skorzystają podatnicy na skali podatkowej.

Podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym będą mieli możliwość zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów lub odliczyć od podstawy opodatkowania zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenie zdrowotne:

a) z tytułu działalności pozarolniczej opodatkowanej podatkiem liniowym,

b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym podatkiem liniowym

– w łącznej wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 8.700 zł.

Dodatkowo przepisy przejściowe przewidują, że podatnicy, którzy wpłacają miesięczne zaliczki, mogą pomniejszyć wysokość tej wpłaty za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 19% zapłaconych od stycznia do czerwca 2022 r. składek na ubezpieczenie zdrowotne podlegającą odliczeniu. Pamiętać przy tym należy o ograniczeniu kwotowym 8.700 zł.

Realna korzyść w przypadku podatników na podatku liniowym wynosić zatem będzie 1.653 zł.

Przykład

Pani Anna od stycznia do czerwca osiągnęła dochód 100.000 zł. Od stycznia do czerwca zapłaciła składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4.900 zł. Przy ustalaniu zaliczki na podatek w lipcu 2022 roku pani Anna może obniżyć zaliczkę o 931 zł, czyli 4.900 zł × 19%.

Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą mogli pomniejszyć przychody o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym:

a) z tytułu działalności pozarolniczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Dodatkowo przepisy ustawy zmienianej mają zastosowanie do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, począwszy od ryczałtu należnego za czerwiec 2022 roku albo za II kwartał 2022 roku, z tym że przy jego obliczaniu podatnicy mogą uwzględnić składki na ubezpieczenie zdrowotne, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, zapłacone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Podatnicy opodatkowani kartą podatkową będą mogli obniżyć kartę o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z tytułu opodatkowania w formie karty podatkowej.